خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
انتخاب روش تحقیق، از مسائلی است که در ضمن طرح تحقیق مورد بحث و بررسی قرار می گیرد؛ اما به لحاظ اهمیتی که دارد، آن را در بخش جداگانه ای می آوریم.
تحقیق در هریک از رشته های دانش بشری، روش خاص خود را می طلبد. روش ریاضیات، استنتاج و برهان است و روش علوم تجربی مشاهده، آزمایش و استقراء. روش علومی مثل مکانیک و ستاره شناسی، آمیزه ای از روش ریاضی و تجربی است و رشته های مختلف علوم انسانی، هریک ویژگیهایی دارد: روانشناس با مطالعه نفسانیات خویشتن شروع می کند و با ابزارهای دقیق آزمایشگاهی و تستهای مختلف کتبی و شفاهی از نفسانیات دیگران مطلع می شود و تحقیقات خود را استوار می سازد. کار جامعه شناس بیشتر مبتنی بر آمار است و محقق تاریخ با اسناد و مدارک تاریخی سروکار دارد که نقد این مدارک و تعیین میزان صحت آنها در تحقیق او مهمترین نکته است.
نویسنده مقاله تحقیقی به تناسب رشته ای که دارد، روش خاصی را در امر تحقیق انتخاب می کند؛ اما در عین حال از برخی قواعد و روشهای عمومی نیز استفاده می کند که تقریبا در تمام مقاله های تحقیقی مشترک است. نوشتار حاضر به بررسی روشهای اخیر می پردازد.
ابتدا با توجه به گروه خوانندگان و مخاطبان این مقاله، باید گفت که از دیدگاهی، روش تحقیق به دو نوع میدانی و کتابخانه ای تقسیم می شود. در تحقیق میدانی که بیشتر به مسائل علم تجربی، اجتماعی و جامعه شناسی مربوط است، محقق با کاوش در نمونه های عینی و با تفحص و استقرا در گستره ای خاص به نتایج کلی می رسد. در این روش، کار محقق تحقیق روی افراد، اشیا و پدیده های خارجی در بیرون از محیط کتابخانه است ؛ مصاحبه، مشاهده، گزارش و تحقیقات محلی در این روش، جایگاه خاصی دارد. اما در تحقیق کتابخانه ای، حوزه کار محقق، کتابخانه و اسناد و مدارک کتابخانه ای مثل کتاب، مجله، عکس و غیره است. محقق در این روش، معمولا با محیط خارج و نمونه های عینی سروکار ندارد؛ بلکه مواد و منابع کارش، قبلا توسط محققان دیگر ثبت و ضبط شده است و اینک او باید آنها را جستجو و پیدا کند. این روش، گاهی به نام روش تاریخی نیز شناخته می شود؛ زیرا خاصة محقق تاریخ با اینگونه روش کار می کند. شایان ذکر است که در برخی تحقیقات، ممکن است از هر دو روش استفاده شود؛ مثلا نتیجه ای که با تحقیق میدانی به دست آمده، با مطالعات کتابخانه ای، استفاده از نظریات دانشمندان در آن زمینه، و بررسی سیر تاریخی و مقایسه ای نظریات مزبور تکمیل گردد؛ و یا تحقیقاتی که به روش کتابخانه ای صورت گرفته و منتج به نتایجی شده، با انتخاب محدوده خاصی از افراد مربوط به موضوع، و انجام تحقیقات میدانی در آن زمینه، استوارتر و مستندتر شود.
خوانندگان و مخاطبان مقاله حاضر به لحاظ حوزه تحقیقات و مطالعات، بیشتر با روش کتابخانه ای سروکار دارند؛ از این رو روش مزبور بیشتر توضیح داده می شود.
اصلی ترین ابزار تحقیق در روش کتابخانه ای، کتاب و امثال آن است، لذا اولین گام مهم در این روش، انتقاد کتاب و اسناد مکتوب مورد استفاده است. در واقع، محقق باید کتاب شناس باشد؛ یعنی بتواند کتاب را ارزیابی و میزان اعتبار آن را تعیین کند. هرقدر وی در این امر تواناتر باشد، تحقیقش از ارزش بالاتری برخوردار خواهد بود.
نظرات شما عزیزان:
